Rodzaje podwozi i wózki > Układy smarowania obrzeży kół

Współpraca kół pojazdu z szynami toru powoduje zużycia eksploatacyjne, które omówione zostały w rozdziale dotyczącym zestawów kołowych. W taborze stosuje się rozwiązania, które mają ograniczyć tempo zużywania się eksploatacyjnego kół i szyn. Jednym z nich jest układ smarowania obrzeży kół, który wpływa na zmniejszenie zużyć obrzeży kół wynikające z tarcia powodowanego nabieganiem poprzecznym koła na główkę szyny oraz poślizgów występujących pomiędzy kołem, a szyną, co jest efektem działania na pojazd sił odśrodkowych, jak również ruchu wężykowego. Szczególnie narażone na na zwiększone zużycia są koła zestawów prowadzących, czyli tych pierwszych patrząc w kierunku jazdy. Zastosowanie układu smarowania redukuje równeż emitowany hałas, generowany przez pojazd.
Rozróżnia się układy smarowania obrzeży z zastosowaniem smaru stałego i ciekłego.

1) Smarowanie obrzeży smarem stałym to najprostszy sposób nanoszenia powłoki smarnej na strefę obrzeża. Polega na zamontowaniu przed kołem specjalnego aplikatora z wkładami smarującymi (sztyftami). Wkład jest dociskany do strefy podstawy obrzeża przez mechanizm sprężynowy aplikatora. Mechanizm ten zapewnia ciągły docisk wkładu smarującego aplikatora do koła, uwzględniając jego zużywanie się ścierne na skutek nanoszenia warstwy smarnej. Po wyczerpaniu wkładów sztyftowych należy podajnik aplikatora oczyścić i uzupełnić nowymi wkładami.
W tym rozwiązaniu smarowanie jest realizowane cały czas, gdy tylko aplikatory są wyposażone we wkłady.

   
Aplikatory sztyftowe (opis na powiększeniu)




2) Smarowanie obrzeży kół smarem ciekłym to bardziej zaawansowane rozwiązanie, polegające na tym, że na obrzeże jest rozpylana precyzyjnie powietrzno-olejowa mgiełka z odpowiednio ustawionych dysz rozpylających.

  Dysza rozpylająca przy kole

  Wizualizacja smarowania z dyszy



Biodegradowalny olej smarny zgromadzony jest w zbiorniku. Dozująca pompa tłokowa napędzana jest sprężonym powietrzem z układu pneumatycznego pojazdu. Pompa tłoczy środek smarny ze zbiornika do bloku mieszającego, w którym powstaje mieszkanka powietrzno-smarna. Mieszanka ta poprzez tłok pompy przekazywana jest dalej instalacją rurową do dysz rozpylających.

   
Przykładowe zbiorniki oleju


  Przykładowa aparatura układu smarowania


Uruchamiane procesu smarowania realizuje zawór elektromagnetyczny, który umożliwia wtłoczenie powietrza do do zbiornika mieszającego. Działaniem zaworu steruje układ sterownia pojazdem. Częstotliwość działania układu może być ustalona na przykład w odniesieniu do przebytej drogi, czasu, prędkości jazdy, przebytych zakrętów. Wszystko zależy od konkretnej konfiguracji systemu w pojeździe. Do uruchamiania cykli smarowania często wykorzystuje się ustawienie interwału czasowego. System w takim przypadku co określony czas załącza rozpylanie środka smarnego na okres kilku sekund.

  Przełącznik aktywacji układu na pulpicie maszynisty


Zarówno w układzie smarowania smarem stałym jak i ciekłym aplikatory / dysze montuje się najczęściej przy kołach prowadzących wózków dla obydwu kierunków jazdy. Naniesiony na nie środek smarny poprzez współpracę kół z szynami przenosi się na pozostałe koła. Można spotkać również rozwiązania, gdy te urządzenia dozujące znajdują się tylko przy kołach skrajnych zestawów kołowych pojazdu. Na rozmieszczenie aplikatorów / dysz ma wpływ między innymi długość pojazdu i ilość oraz rozstaw zestawów kołowych.

 
Przykładowe lokalizacje aplikatorów / dysz rozpylających na przykładzie zespołu trakcyjnego