Metro w Polsce i w Europie > Metro w Budapeszcie (rok 2007)
1) Ogólne informacje
Metro w Budapeszcie zostało uruchomione w 1886 roku. Jest to najstarsza podziemna kolejka na kontynencie europejskim. Najstarsza linia M1 jest wpisana na światową listę dziedzictwa kulturowego UNESCO o czym wspomnę jeszcze przy opisie tej trasy.
W Budapeszcie eksploatowane są obecnie cztery linie metra. Czwarta linia uruchomiona została 28 marca 2014 jest systemem metra w pełni automatycznym.
M1 - Mexikói út <=> Vörösmarty tér,
M2 - Örs vezér tere <=> Déli pályaudvar,
M3 - Kőbánya-Kispest <=> Újpest Központ.
M4 - Keleti pályaudvar <=> Kelenföld vasútállomás
Linie M1, M2 i M3 przecinają się na stacji Deak Ferenc tér.
Plan metra
Oprócz tego niektóre stacje metra umożliwiają przesiadanie na linie kolei miejskiej HEV (opis linii w fotogalerii).
Łączna ilość (na rok 2017) eksploatowanych stacji metra to 48 (M1 - 11, M2 - 11, M3 - 20, M4 - 10).
Automat biletowy
2) Linia M1
Linia M1 jest najstarszą eksploatowaną trasą metra w Budapeszcie (od 1896 roku). Co ciekawe przebiega zaledwie około 3 metry pod powierzchnią gruntu. Większość stacji zachowała swój stylowy wygląd.
Stacje w kolejności:
- MEXIKÓI ÚT
- SZÉCHENYI FÜRDŐ
- HŐSÖK TERE
- BAJZA UTCA
- KODÁLY KÖRÖND
- VÖRÖSMARTY UTCA
- OKTOGON
- OPERA
- BAJCSY-ZSILINSZKY ÚT
- DEÁK FERENC TÉR
- VÖRÖSMARTY TÉR
Linia M1 została wpisana na światową listę dziedzictwa kulturowego UNESCO jako szczególnej klasy zabytek komunikacyjno - architektoniczny.
Tablica UNESCO
Wejście na stację linii M1
Stacja Hösök Tere
Nazwa stacji na kafelkach
Kasa biletowa
Schody - wysokość między peronem a powierzchnią
Eksploatowany tabor i prowadzenie ruchu
W związku z niską wysokością stacji i tuneli, na trasie eksploatowany jest tabor inny niż na pozostałych liniach. Wiąże się to również z faktem, że na linii zastosowany został inny sposób zasilania kolejki niż na typowych trasach metra. Mianowicie trzecia szyna zasilająca (+600V DC) zainstalowana jest pod stropem. Poruszający się tabor odbiera energię elektryczną za pośrednictwem dachowych odbieraków prądu.
Stropowa szyna zasilająca
Pojazdy eksploatowane na linii M1 wyprodukowane zostały przez budapesztańskie zakłady GANZ MvVAG.
Kliknij tutaj i zobacz opis wagonów.
Skład wjeżdża na stację
Wnętrze jednego z członów
Skład na stacji
Zmiana kierunku jazdy odbywa się pod ziemią na torach przestawczych. Skład wjeżdża odpowiednio przez przejście zwrotnicowe na tor przeciwnego kierunku, po czym maszynista zmienia kabinę i wyrusza w trasę powrotną.
Składy metra na torach przestawczych
Skład metra na przejściu zwrotnicowym
Cała trasa wyposażona jest w system sterowania ruchem metra w postacji semaforów świetlnych i wskaźników oraz automatyki.
Za stacją Mexico utca znajduje się stacja postojowo-naprawcza dla wagonów linii M1.
Stacja postojowo - naprawcza BKV
Jedna z hal przeglądowych
Kliknij tutaj i zobacz film o wagonach metra na linii M1
3) Linia M2 i M3
Linia czerwona M2 została oddana do eksploatacji w 1970 roku. Jako jedyna poprowadzona jest pod dnem Dunaju łącząc części miasta rozdzielone rzeką (Budę i Peszt).
Trasa liczy 11 stacji według kolejności:
- DÉLI PÁLYAUDVAR
- MOSZKVA TÉR
- BATTHYÁNY TÉR
- KOSSUTH LAJOS TÉR
- DEÁK FERENC TÉR
- ASTORIA
- BLAHA LUJZA TÉR
- KELETI PÁLYAUDVAR
- STADIONOK
- PILLANGÓ UTCA
- ÖRS VEZÉR TERE
Na stacji Keleti Paludvar czyli Dworzec Wschodni w holu międzyperonowym zamieszczona jest mała wystawa dotycząca powstawania linii czerwonej. W gablotach można obejrzeć archiwalne zdjęcia dotyczące budowy tuneli, stacji. Pokazane są również przykładowe narzędzia oraz elemnty konstrukcji używane przy budowie trasy
Przebieg głębokościowy trasy M2 (opis na powiększniu)
Gablota z eksponatami
Przykładowe narzędzia i elementy konstrukcji
Poniższa fotografia przzedstawia zdjęcie budowanego tunelu metra na jednej ze stacji:
Zdjecie powstającego tunelu na stacji
W 2006 roku odbył się generalny remont linii M2 od satacji Déli pályaudvar do Keleti pályaudvar. Do wyremontowania pozostały jeszcze 3 stacje w tym 2 naziemne.
Nowe logo linii czerwonej M2
Stare logo linii czerwonej M2
Schody ruchome na stacji Moszkva tér
Zmodernizowany peron stacji Déak Ferenc tér
Informacja trasowa na zmodernizowanych stacjach
Panel systemu bezpieczeństwa na peronie
Zegar i czas od ostatniego odjazdu
Lustro na początku peronu
Stacja Stadionok - ostatnia podziemna niezmodernizowana
Stacja Örs vezér tere - naziemna stacja końcowa
Linia niebieska M3 to najdłuższa linia metra licząca w sumie 17 km i 20 stacji. Pierwszy odcinek trasy został oddany do eksploatacji w 1976 roku. Całość trasy jest eksploatowana od 1990 roku.
Stacje w kolejności:
- KŐBÁNYA - KISPEST
- HATÁR ÚT
- PÖTTYÖS UTCA
- ECSERI ÚT
- NÉPLIGET
- NAGYVÁRAD TÉR
- KLINIKÁK
- FERENC KÖRÚT
- KÁLVIN TÉR
- FERENCIEK TERE
- DEÁK FERENC TÉR
- ARANY JÁNOS UTCA
- NYUGATI PÁLYAUDVAR
- LEHEL TÉR
- DÓZSA GYÖRGY ÚT
- ÁRPÁD HÍD
- FORGÁCH UTCA
- GYÖNGYÖSI UTCA
- ÚJPEST - VÁROSKAPU
- ÚJPEST - KÖZPONT
Wejście na stację Árpád hid - linia niebieska M3
Na linii M3 podobnie jak i na M2 można spotkać stacje zarówno dwuperownowe jaki jednoperonowe.
Stacja jednoperonowa - 2 niezależne tunele
Stacja dwuperonowa - 1 tunel dla obu torów
Eksploatowany tabor i prowadzenie ruchu:
Składami eksploatowanymi na liniach M2 i M3 metra w Budapeszcie, są wagony produkcji radzieckiej z lat 70 i 80, XX wieku, analogiczne do tych kursujących w Moskwie i Warszawie.
Skład metra w tunelu
Wjazd składu
Skład tuż przed zatrzymaniem
Wnętrze wagonu
Wskaźnik zatrzymania czoła składu
Składy metra przystosowane są do jazdy dwukierunkowej - posiadają kabiny sterownicze na obu końcach składu. Zmiana kierunku jazdy odbywa się przez zmianę kabiny. Jednak zanim to nastąpi maszynista zjeżdża ze stacji końcowej na tor przestawczy. Po zmianie kabiny wyjeżdża z powrotem na peron przeciwny. Takie rozwiązanie przedstawia poniższy schemat:
Schemat zmiany kierunku jazdy metra pod ziemią
Skład w tunelu zmienia kierunek
Zarówno linia M2 jak i M3 wyjeżdżają na powierchnię na jednej z końcówek.
Linia M2 wyjeżdża z tunelu po przejechaniu stacji Stadionok. Następna stacja już na powierchni to Pilango utca oraz stacja końcowa Ors vezer tere, obok której znajdują się hale postojowo naprawcze linii czerwonej M2.
Skład zjeżdża do tunelu ze stacji Pilango ut.
Stacja końcowa Ors vezer tere
Stacja postojowo - naprawcza Ors vezer tere
Zmiana kierunku jazdy na stacji Ors vezer tere odbywa się na peronach. Skład wjeżdża na peron. Czujniki przytorowe po wykryciu jego obecności przestawiają odpowiednio zwrotnice, tak, że gdy maszynista zmieni kabinę wyjedzie na tro przeciwny.
Kozioł oporowy - Ors vezer tere
Rozjazdy przed peronami - Ors vezer tere
W przypadku linii niebieskiej M3 to na powierchni znajduje się jedynie stacja końcowa Kőbánya-Kispest. Za nią znajduje się zestaw torów przestawczych, gdzie składy zmieniają kierunek jazdy.
Skład metra na powierzchni
Skład metra na stacji Kőbánya-Kispest
Tory przestawcze
Maszynista zmienia kabinę
Jak widać na powyższej fotografii wzdłuż torów zainstalowane są specjalne platformy umożliwiające bezpieczne przejście maszyniście z jednego końca skłądu na drugi. Wynika to z faktu, że wzdłuż torów przebiegają trzecie szyny zasilające, których przypadkowe dotknięcie groziłoby śmiercią
W związku z takim układem zasilania odcinki tras przebiegające po powierchni są na całej długości ogrodzone, by uniemożliwić przedostanie się osobom postronnym na tory.
Również na peronach zamontowane są specjalne barierki zabepieczające przed wchodzeniem do tunelu.
Stacja postojowo-naprawcza linii M3 mieści się tuż przed stacją końcową Kőbánya-Kispest.
Stacja postojowo-naprawcza Kőbánya-Kispest
4) Historia metra - Muzeum metra
Wiele ciekawych informacji na temat historii metra w Budapeszcie można poznać odwiedzajac Muzeum metra, znajdujące się na stacji Deak Ferenc Ter nieopodal wejścia na perony.
Na stałej wystawie można obejrzeć historyczne zdjęcia i materiały dotyczące rozwoju metra w Budapeszcie. Ciekawym elementem wystawy są również modele wagoników, które przemierzały lub przemierzają trasy podziemnej kolei w Budapeszcie.
Modele zabytkowych wagonów - linia M1
Model składu Ganz MAVAG - linia M1
Modele wagonów radzieckich - linia M2 i M3
Przykłady stosowanych szyn zasilajacych na lini M1
Największą atrakcją jest chyba jednak prezentacja zabytkowych, oryginalnych pojazdów.
Jeden z zabytkowych wagonów
W kasie Muzeum można zakupić atrakcyjne pocztówki i tym podobne gadżety zwiazane z metrem, jak również z komunikacją miejską w Budapeszcie.
Oprócz Muzeum metra warto odwiedzić również Muzeum Transportu. Wielka wystawa przedstawia historię transportu kolejowego, drogowego, morskiego, itp.
Budynek Muzeum Transportu