Bieszczadzka Kolejka Leśna (opis z 2007r.)
Pierwszy odcinek kolejki został oddany do użytku w 1895 roku (trasa: Łupków - Majdan). Rozwijająca się gospodarka drzewna w Bieszczadach wpłynęła na dalszy, szybki rozwój tras kolejki.
Początkowo planowano budowę linii normalnotorowych, jednak w związku z protestem Węgier powstały trasy wąskotorowe o rozstawie szyn 760 mm (W czasach PRL trasy przekute zostały na rozstaw 750 mm istniejący do dziś)
Infrastruktura kolejki mocno ucierpiała podczas I Wojny Światowej - ponownie uruchomiono ją w 1916 roku.
Ponowne zniszczenia dosięgły ją podczas Wybuchu II Wojny Światowej jednak już w 1942 roku władze niemieckie przystąpiły do jej reaktywacji i rozbudowy.
W latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku wybudowano kolejne odgałęzienie kolejki, biegnące do miejscowości Rzepedź, gmina Komańcza (około 30 kilometrów na południe od Zagórza). W zakładzie tym tych produkowane były między innymi płyty wiórowe, sklejki itp.
W latach 80 ubiegłego wieku po zapanowaniu kryzysu ekonomicznego w PRL zadecydowano o likwidacji niektórych tras kolejki.
W latach 90 po upadku zakładu w Rzepedzi spadło zapotrzebowanie na drewno oraz zmienił się sposób dostawy surowca. Transport kolejowy zastąpił niestety transport drogowy.
Od 1991 roku kolejka realizowała już wyłącznie małoopopłacalne kursy pasażerskie. W 1993 roku wstrzymano kursy pasażerskie i infrastruktura kolejki zaczęła pobadać w ruinę.
Zarośnięte tory (750 mm)
W 1995 roku została stworzona Fundacja Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej (FBKL), która zajęła się reaktywacją tras.
Dzięki jej działaniom udało się w 1996 roku przywrócić część tras do użytku dla potrzeb ruchu turystycznego.
Jedna z tras (Majdan - Smolnik)
Obecnie kolejka kursuje w okresie letnim na trzech trasach:
Majdan - Przysłup - Majdan (przez Cisną i Dołżycę)
Majdan - Smolnik - Majdan
Majdan - Balnica - Majdan
W miejscowości Majdan mieści się główna stacja kolejki wraz z lokomotywownią, kasą biletową, zapleczem gastronomicznym i parkingiem. Na terenie stacji znajduje się ekspozycja taboru zabytkowego, który był eksploatowany przez lata na trasach kolejki. Są tam również pojazdy robocze np. takie jak pług odśnieżny, czy drezyna.
Stacja MAJDAN
Budynek lokomotywowni
Tabor na stacji
Wagony kryte
Takimi wagonami transportowano drewno
Lokomotywy spalinowe serii WLs
Jedna z drezyn
Lokomotywa LXd2
Obecnie pociągi prowadzone są z użyciem lokomotyw spalinowych FAUR serii LYd 2 produkcji Rumuńskiej. Okazjonalnie można spotkać wagoniki ciągnięte przez odrestaurowany parowóz "LAS".
Lokomotywa LYd2 01
Po zakupieniu biletu na wybrana trasę turyści wsiadają do wagonów. Następnie w godzinie odjazdu skład wyrusza w trasę.
Poniżej przedstawiam kilka zdjęć z przejazdu po trasie Majdan - Cisna - Dołżyca - Przysłup.
Wagony kolejki na stacji w Majdanie
Wnętrze wagonu
Sprzęg międzywagonowy
Lokomotywa na czole
Na trasie...
Kolejka wjeżdża na przystanek w Cisnej
Malowniczy pejzaż Bieszczad
Słupek z rozkładem na przystanku Dołżyca
Wskaźnik pochylenia szlaku
Kolejka wjeżdża na końcową stację w Przysłupiu
Manewry lokomotywy - zmiana czoła
Na stacji w Przysłupiu znajduje się punkt gastronomiczny wraz ze stawem, gdzie hodowany jest Pstrąg. Po zmianie czoła lokomotywy i przerwie kolejka wyrusza z powrotem do Majdanu.
Przed odjazdem w drogę powrotną
Po dojeździe do stacji Majdan
Ciekawostką techniczną jest fakt, że skład kolejki nie ma układu pneumatycznego hamulca zespolonego sterowanego przez maszynistę z lokomotywy.
Podczas jazdy po pochyłościach oprócz hamowania lokomotywą wykorzystuje się hamulce ręczne w wagonach. Na pomostach wagonów jadą hamulcowi, którzy odpowiadają za hamowanie kół danego wagonu poprzez użycie hamulca ręcznego. Obracanie korbą hamulca powoduje zaciskanie klocków hamulcowych do kół w danym wagonie.
Wzdłuż trasy znajdują się wskaźniki przytorowe obowiązujące dla linii dojazdowych / wąskotorowych zgodne z instrukcją WE1.
W związku z turystycznym przeznaczeniem kolejki nie wszystkie z nich są już aktualne. Oto wybrane z nich:
Wskaźnik pochylenia szlaku
Wskaźniki pochylenia umieszcza się w punktach załomu profilu pionowego linii kolejowej. Lewe ramię pomalowane jest na czarno. Prawe ramię wskaźnika ma na białym tle napis w postaci ułamka liczbowego. Licznik oznacza wartość pochylenia w ‰, a mianownik długość tego pochylenia w metrach.
Wskazania ramion:
- ramię z napisem uniesione do góry, wskazuje że jazda będzie odbywać się na wzniesienie,
- ramię skierowane w dół wskazuje jazdę po spadku,
- ramię skierowane poziomo oznacza że jazda odbywać się będzie po odcinku poziomym.
Wskaźnik WW1
Wskaźnik WW1 oznacza, że skład należy zatrzymać, a kontynuacja jazdy jest możliwa po sprawdzeniu, że na szlaku nie me przeszkód
Wskaźnik WW2
Wskaźnik WW2 oznacza, że w odległości hamowania pociągu znajduje się wskaźnik WW1 - należy dać sygnał Rp1 "Baczność".
Na trasie Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej nie ma semaforów świetnych ani kształtowych. W związku z tym stosowane są wyłącznie tarcze ostrzegawcze w postaci sygnału Ow.
Sygnał Ow informuje, że w odległości drogi hamowania powiększonej o 50 metrów znajduje się zwrotnica wjazdowa i należny tak dostosować prędkość, by skład mógł być przed nią wyhamowany w przypadku otrzymania sygnału stój (ręcznie / słuchowo przez pracownika kolei) lub zauważenia zajętości toru.
Szczegółowe informacje an temat Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej oraz Fundacji BKL można znaleźć na stronie:
www.kolejka.bieszczady.pl